Monumentenzorg
Wilt u weten of uw gebouw of woning een gemeentelijk monument of een rijksmonument is? Dit staat op de Monumenten-informatiekaart Leeuwarden. Wilt u weten hoe u uw monument onderhoudt? Dit staat uitgelegd in de ‘Uitvoeringsrichtlijnen Monumentenzorg Leeuwarden’.
Vergunning nodig?
Voor alle werkzaamheden aan rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten, genoemd in onderstaand overzicht, gelden de ERM uitvoeringsrichtlijnen. Deze richtlijnen en meer informatie kunt u vinden op de website van Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg. Voor een aantal werkzaamheden is geen vergunning nodig. Een overzicht hiervan kunt u hieronder vinden:
| Wat gaat u doen? | Vergunningsvrij | Voorwaarden en uitleg |
|---|---|---|
| Sloop latere toevoegingen zonder monumentale waarde binnen in het pand |
|
Toevoegingen waarvan duidelijk te zien is dat ze geen monumentale waarden hebben. Vaak is er wel een sloopmelding nodig en dan ook een asbestonderzoek. |
| Funderingen |
|
Geen. |
| Betonwerk |
|
Geen. |
| Metselwerk |
|
Samenstelling specie zoals het nu is. |
| Voegwerk |
|
Geen. |
| Gevelreiniging | Gevelreiniging is niet toegestaan, behalve als het nodig is voor bijvoorbeeld het verwijderen van graffiti. | |
| Hydrofoberen | Is alleen in speciale gevallen toegestaan. | |
| Muurankers |
|
Geen. |
| Historische houtconstructies |
|
Geen. |
| Dakbeschot |
|
Het aanbrengen van dakbeschot op een onbeschoten kap is beter voor het monument. |
| Metaalconstructies |
|
Geen. |
| Schoorstenen |
|
Ook het terugplaatsen van een schoorsteen die er ooit heeft gezeten is een wijziging. |
| Kozijnen, ramen en deuren |
|
Totale vervanging valt hier niet onder. |
| Trappen |
|
Geen. |
| Dakbedekkingen |
|
Geen. |
| Lood/koper/zink |
|
Vervanging van zink in een dakgoot valt onder reparatie. |
| Beglazing |
|
Glas geplaatst met stopverf (stopverfvervanger). |
| Schilderwerk |
|
De gemeente geeft advies aan eigenaren over gebruik van oude of historisch verantwoorde kleuren. |
| Natuur- en kunststeen |
|
Geen. |
| Beschermde tuinen, parken en begraafplaatsen |
|
Geen. |
Hoe aanvragen
Vraag een vergunning aan via het Omgevingsloket.
Subsidie of financiële hulp aanvragen
Misschien kunt u subsidie aanvragen of is er andere financiële hulp. Meer informatie vindt u op de pagina Subsidie Monument.
Gemeentelijke monumentstatus
Gemeentelijke monumenten zijn onroerende goederen. Bijvoorbeeld: gebouwen, bruggen, parken of een bijzonder hek. Delen of onderdelen van een gebouw kunnen aangewezen worden als monument. Ook archeologische terreinen en landschapselementen kunnen de status van een monument hebben. Kijk voor meer informatie over archeologische terreinen en landschapselementen op de pagina Werkzaamheden in landschappelijk erfgoed.
Monumenten moeten voldoen aan eisen
Deze eisen vindt u in de Erfgoedverordening gemeente Leeuwarden 2024.
Eerst vindt onderzoek naar de geschiedenis en waarden plaats
Laat dit onderzoek zien dat iets waardevol en bijzonder genoeg is? Dan volgen de officiële stappen om iets als gemeentelijk monument aan te wijzen. In het document Stappenplan aanwijsprocedure gemeentelijke monumenten kunt u deze officiële stappen vinden. In de brochure vindt u ook antwoord op veel gestelde vragen.
Is mijn pand, object of terrein geschikt als gemeentelijk monument?
Neem contact op met de gemeente Leeuwarden of stuur een e-mail naar monumentenzorg@leeuwarden.nl.
Monument verduurzamen
Via ‘De Groene menukaart’ kunt u zien wat er mogelijk is, welke financiële hulp u kunt krijgen en of er regels zijn waar u rekening mee moet houden.
Nieuwsbrief Monumentenzorg
Vier keer per jaar komt er een ‘nieuwsbrief Monumentenzorg’ uit. Hierin staat informatie in over monumenten en archeologie. Wilt u deze nieuwsbrief ontvangen? Stuur dan een e-mail naar monumentenzorg@leeuwarden.nl.
Boren in Hout
De terp Nijehove, de hoogste van de terpen waarop de stad Leeuwarden rust, was in 2022 tijdens Arcadia de thuishaven van het community art project De Baren. De terp Nijehove was daarmee podium voor beeldende kunst, artistieke performances en een route die je langs verleden, heden en toekomst leidde. Centrale vraag daarbij was: ‘Wie wonen er in dit eeuwenoude landschap en wat houdt deze mensen bezig?’. Daarmee werd De Baren een ontmoeting tussen vragen van nu én
kennis over de geschiedenis.
Een van de projecten was ‘Boren in Hout’ van de gemeente Leeuwarden. Eigenaren van terpwoningen openden voor ‘Boren in Hout’ hun voordeur om dendrochronoloog Paul Borghaerts boringen te laten doen in houtconstructies. Historicus Henk Oly deed eigendoms- en bewoningsonderzoek. En samen toonden zij op 28, 29 en 30 juli 2022 de resultaten in de Waalse kerk voor ieder die er kennis van wilde nemen.
De bevindingen zijn nu samengebracht in het rapport ‘Boren in Hout’ dat 7 december 2023 werd gepresenteerd en overhandigd aan eigenaren en andere betrokkenen.
Vragen of hulp nodig?
Kijk eerst zelf op het Omgevingsloket. Heeft u daarna nog hulp nodig of vragen? Neem contact op met de gemeente Leeuwarden.
Kosten
In sommige gevallen moet u leges betalen voor een omgevingsvergunning voor monumenten. Deze gevallen en de kosten voor planologisch strijdig gebruik staan in de Tarieventabel Algemene Legesverordening.
De tarieven voor de beoordeling door de Welstandscommissie vindt u op de website van hûs en hiem.
Vergunning nodig?
Voor alle werkzaamheden aan rijksmonumenten en gemeentelijke monumenten, genoemd in onderstaand overzicht, gelden de ERM uitvoeringsrichtlijnen. Deze richtlijnen en meer informatie kunt u vinden op de website van Stichting Erkende Restauratiekwaliteit Monumentenzorg. Voor een aantal werkzaamheden is geen vergunning nodig. Een overzicht hiervan kunt u hieronder vinden:
| Wat gaat u doen? | Vergunningsvrij | Voorwaarden en uitleg |
|---|---|---|
| Sloop latere toevoegingen zonder monumentale waarde binnen in het pand |
|
Toevoegingen waarvan duidelijk te zien is dat ze geen monumentale waarden hebben. Vaak is er wel een sloopmelding nodig en dan ook een asbestonderzoek. |
| Funderingen |
|
Geen. |
| Betonwerk |
|
Geen. |
| Metselwerk |
|
Samenstelling specie zoals het nu is. |
| Voegwerk |
|
Geen. |
| Gevelreiniging | Gevelreiniging is niet toegestaan, behalve als het nodig is voor bijvoorbeeld het verwijderen van graffiti. | |
| Hydrofoberen | Is alleen in speciale gevallen toegestaan. | |
| Muurankers |
|
Geen. |
| Historische houtconstructies |
|
Geen. |
| Dakbeschot |
|
Het aanbrengen van dakbeschot op een onbeschoten kap is beter voor het monument. |
| Metaalconstructies |
|
Geen. |
| Schoorstenen |
|
Ook het terugplaatsen van een schoorsteen die er ooit heeft gezeten is een wijziging. |
| Kozijnen, ramen en deuren |
|
Totale vervanging valt hier niet onder. |
| Trappen |
|
Geen. |
| Dakbedekkingen |
|
Geen. |
| Lood/koper/zink |
|
Vervanging van zink in een dakgoot valt onder reparatie. |
| Beglazing |
|
Glas geplaatst met stopverf (stopverfvervanger). |
| Schilderwerk |
|
De gemeente geeft advies aan eigenaren over gebruik van oude of historisch verantwoorde kleuren. |
| Natuur- en kunststeen |
|
Geen. |
| Beschermde tuinen, parken en begraafplaatsen |
|
Geen. |
Hoe aanvragen
Vraag een vergunning aan via het Omgevingsloket.
Subsidie of financiële hulp aanvragen
Misschien kunt u subsidie aanvragen of is er andere financiële hulp. Meer informatie vindt u op de pagina Subsidie Monument.
Gemeentelijke monumentstatus
Gemeentelijke monumenten zijn onroerende goederen. Bijvoorbeeld: gebouwen, bruggen, parken of een bijzonder hek. Delen of onderdelen van een gebouw kunnen aangewezen worden als monument. Ook archeologische terreinen en landschapselementen kunnen de status van een monument hebben. Kijk voor meer informatie over archeologische terreinen en landschapselementen op de pagina Werkzaamheden in landschappelijk erfgoed.
Monumenten moeten voldoen aan eisen
Deze eisen vindt u in de Erfgoedverordening gemeente Leeuwarden 2024.
Eerst vindt onderzoek naar de geschiedenis en waarden plaats
Laat dit onderzoek zien dat iets waardevol en bijzonder genoeg is? Dan volgen de officiële stappen om iets als gemeentelijk monument aan te wijzen. In het document Stappenplan aanwijsprocedure gemeentelijke monumenten kunt u deze officiële stappen vinden. In de brochure vindt u ook antwoord op veel gestelde vragen.
Is mijn pand, object of terrein geschikt als gemeentelijk monument?
Neem contact op met de gemeente Leeuwarden of stuur een e-mail naar monumentenzorg@leeuwarden.nl.
Monument verduurzamen
Via ‘De Groene menukaart’ kunt u zien wat er mogelijk is, welke financiële hulp u kunt krijgen en of er regels zijn waar u rekening mee moet houden.
Nieuwsbrief Monumentenzorg
Vier keer per jaar komt er een ‘nieuwsbrief Monumentenzorg’ uit. Hierin staat informatie in over monumenten en archeologie. Wilt u deze nieuwsbrief ontvangen? Stuur dan een e-mail naar monumentenzorg@leeuwarden.nl.
Boren in Hout
De terp Nijehove, de hoogste van de terpen waarop de stad Leeuwarden rust, was in 2022 tijdens Arcadia de thuishaven van het community art project De Baren. De terp Nijehove was daarmee podium voor beeldende kunst, artistieke performances en een route die je langs verleden, heden en toekomst leidde. Centrale vraag daarbij was: ‘Wie wonen er in dit eeuwenoude landschap en wat houdt deze mensen bezig?’. Daarmee werd De Baren een ontmoeting tussen vragen van nu én
kennis over de geschiedenis.
Een van de projecten was ‘Boren in Hout’ van de gemeente Leeuwarden. Eigenaren van terpwoningen openden voor ‘Boren in Hout’ hun voordeur om dendrochronoloog Paul Borghaerts boringen te laten doen in houtconstructies. Historicus Henk Oly deed eigendoms- en bewoningsonderzoek. En samen toonden zij op 28, 29 en 30 juli 2022 de resultaten in de Waalse kerk voor ieder die er kennis van wilde nemen.
De bevindingen zijn nu samengebracht in het rapport ‘Boren in Hout’ dat 7 december 2023 werd gepresenteerd en overhandigd aan eigenaren en andere betrokkenen.
Vragen of hulp nodig?
Kijk eerst zelf op het Omgevingsloket. Heeft u daarna nog hulp nodig of vragen? Neem contact op met de gemeente Leeuwarden.
Kosten
In sommige gevallen moet u leges betalen voor een omgevingsvergunning voor monumenten. Deze gevallen en de kosten voor planologisch strijdig gebruik staan in de Tarieventabel Algemene Legesverordening.
De tarieven voor de beoordeling door de Welstandscommissie vindt u op de website van hûs en hiem.